Tunceli'nin Çemişgezek ilçesinde, Tepebaşı Mahallesi'nde bulunan Yelmaniye Camii, 1404 yılında inşa edilmiş bir Selçuklu eseri. Timur döneminde, Emir Taceddin Yelman Bin Keykubat tarafından yaptırılan cami, aslında bir medresenin mescidi olarak hizmet vermiş. 621 yıldır ayakta kalan bu yapı, Osmanlı ve Selçuklu mimarisinin izlerini taşıyor ve ilçenin en kıymetli tarihi hazinelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Caminin en dikkat çekici ve nadir özelliği, giriş kapısının her iki yanında bulunan sekizgen denge sütunları. Bu sütunlar, caminin statik dengesini korumak ve geçirdiği depremlerde herhangi bir hasar alıp almadığını göstermek amacıyla yapılmış. Yapıda bir göçük veya çökme oluştuğunda, sütunlar dönme özelliğini kaybederek bir uyarı işlevi görüyor. Bu sayede, olası bir yapısal bozukluk erken tespit edilebiliyor.
Sütunlar, sadece işlevsel olmakla kalmayıp, aynı zamanda üzerlerindeki ince işlemelerle göz kamaştırıcı bir sanat eseri niteliği taşıyor. Taşa adeta bir ruh katan bu işçilik, caminin estetik değerini artırıyor. Kendi ekseni etrafında dönebilme özelliğine sahip bu sütunlar, Türkiye'deki camilerde çok nadir bulunan bir mimari detay. Bu özelliği, Çemişgezek gibi küçük bir ilçedeki bu camiye büyük bir önem ve ayrıcalık katıyor.
Yelmaniye Camii, günümüzde hâlâ aktif olarak ibadete açık. Bu durum, tarihi yapıyı sadece bir müze değil, yaşayan bir kültür mirası haline getiriyor. Cami, bölgeye gelen yerli ve yabancı turistlerin de ilgisini çekerek, ilçenin önemli uğrak noktalarından biri olmayı sürdürüyor. Yöre sakinleri, caminin hem dini hem de tarihi değerini korumanın gururunu yaşıyor.